Sayı 6

Türkiye'nin kuş gözlem toplulukları olarak 3 - 11 Şubat 2001 tarihleri arasında Bursa Uludağ Üniversitesi kampüsünde, Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği tarafından düzenlenen Uluslararası Su Kuşu Sayımları (USS) Eğitim Programı'nda buluştuk.

Bu eğitim programının amacı; uluslararası alanda gerçekleştirilen su kuşu sayımlarının Türkiye'de de! sayıları gün geçtikçe artan kuş gözlemcileri tarafından yapılabilmesi için topluluklara gerekli altyapının hazırlanmasıydı. Program' a Bursa, İstanbul, Samsun, Kayseri, İzmir, Adana, Ankara, Antalya ve Muğla'dan yaklaşık 50 kuş gözlemcisi topluluklarını temsilen katıldılar. Bu eğitimin bir önemi de organizasyonunun, DHKD ve yeni kurulan Uludağ Üniversitesi Kuş Gözlem Klübü (ULUKUŞ) tarafından ortaklaşa yapılmasıydı.

Program, 3 şubat Cumartesi akşamı saat 20:00'de başladı. Bir süredir birbirini görmeyen kuşçuların uzun konuşmaları sonrasında DHKD'den Bahtiyar Kurt önce bizlere kısaca programın akışını anlattı. Sonrasında, programdan neler beklediğimizi ve neler beklemediğimizi renkli kağıtlara içimizden geldiği gibi yazmamızı istedi.

Pazar günü Uluabat Gölü'ne ilk gezi düzenlendi. Bu gezinin amacı gölde hangi kuş türlerinin olduğunu tespit etmek ve kuşları tanımlamaya çalışarak kuş gözlemenin keyfini çıkarmaktı. Gölün çevresini tamamen dolaşamadıysak da kuzey kıyılarında güzel bir gözlem yaptık. Bu gezi, program sonunda bütün öğrendiklerimizi kullanarak yapacağımız sayım için bir ön çalışma oldu. Akşam kampüse döndüğümüzde kendi aramızda bir bilgi yarışması düzenledik. Gruplara ayrılıp üçer soru hazırladık ve sonra dönüşümlü olarak diğer gruplara bu soruları sorup yanıtladık. Doğrusu oldukça eğlendik.

Pazartesi günü Bahtiyar bizlere su kuşlarını tanımlama konusunda bir sunum yaptı. Gün boyunca kuşların tanımlanması dışında, kışın Türkiye'de görmemizin olağan olmadığı türleri belirleyip, bu kuşları gördüğümüzde nasıl tanımlama yapabileceğimizi öğrendik. Ayrıca, kışın sulakalanlarda görülebilecek türleri videodan izleyerek iyice tanıma olanağı bulduk. İzmir'den Soner'in ve İstanbul'dan Murat'ın slaytlarını izleyerek günü bitirdik.

Salı gününe, sabah erkenden kampüs içinde gözlem yaparak başladık. Kampüsteki bu eğlenceli gezinin en renkli kaydı 72 tahtalı oldu.

Gözlemden sonra diğer kuş gözlemcilerine harita nasıl okunur, UTM sistemi nedir, ne işe yarar, GPS nasıl kullanılır gibi konular hakkında bilgi verdim. Öğleden sonraysa konuların pekişmesi için gruplara ayrıldık ve bir tür define avı oyunu oynadık. Bize verilen koordinatları en kısa sürede bularak başlangıç noktamıza
dönmeye çalıştık. Ancak bizlerin ortalıkta koşup durmasından zevk alan biri koordinatlarda 1000 metrelik bir hata yapınca at heykelinin bulunduğu mekan yerine 1 km ötedeki at çiftliğine gittik. Ortalıkta dürbün ve GPS adı verilen garip bir aletle koşuşturan, heyecanlı bir şekilde bağınp çağıran insanları görmek Uludağ Üniversitesi öğrencilerinin hoşuna gitmiş olsa gerek. "Bunlar deli ya!" dediklerini duymadığımızı sanıyoriarsa yanılıyorlar; bizim kuşçu olup kulaklarımızın oldukça keskin olduğunu bilseler böyle konuşmazlardı herhalde. Akşam yemekten sonra, ertesi gün yapılacak olan Manyas gezisi için gruplara ayrılıp sayım noktalarını belirlemeye çalıştık. Çarşamba yaptığımız sayımda Erciyes Üniversitesi'nden hocalarımız Uygar ve Stacy Özesmi de bizlere katıldı.

Perşembe günü Stacy bizlere kuşlar ve yaşam alanları konusunda bir sunum yaptı. Değişik örnekler göstererek, bir sayımda yaşam alanı tanımı yapılmasının ne kadar önemli olduğunu anlattı. Öğleden sonraysa Uygar kuş sayım teknikleri hakkında bilgi verdi. Çıkan sonuç: her alan ve her kuş gözlemcisi için farklı sayım
teknikleri geçerli olabilir; ancak asıl önemli olan, bir alanı uzun süre saymak istiyorsak belli bir standart tutturmak ve her sayımda aynı metodu uygulamaktır. Gün boyunca yaptığımız uygulamalı çalışmalarda ise bol
bol arpa ve mercimek saydığımızı da belirtmek isterim.

Perşembe akşamı Bahtiyar'ın belirlemiş olduğu gruplara ayrıldık ve ertesi gün bütün öğrendiklerimizi kullanabileceğimiz Uluabat sayımı için çalışmalara başladık. Her grup kendisi için göl etrafında noktalar belirledi, başlangıç saati, kimlerin nasıl sayım yapacağı tartışıldı.

Cuma sabah toplam 6 ekip olarak yola çıktık. Özel arabalardaki gruplar sayıma erken başlayabildi. Diğer ekiplerse iki ayrı otobüste sayım yaptılar. Hemen hemen bütün ekipler sayım noktalarını başarıyla ve zamanında bitirdi.

Cumartesi sabahı haftanın değerlendirmesini yaptık. Neler öğrendik, dünkü sayım nasıldı, neler eksikti, neler fazlaydı, ne eğlenceliydi, ne sıkıcıydı, bunları konuştuk. Öğleden sonraysa bir kısmımız şehre indi bir kısmımız Uludağ' a çıktı. Hangi grubun şanslı olduğunu bilmem söylememe gerek var mı? Uludağ'a çıkan ekip (şanslılardan biri de bendim) ilk on dakikada çaprazgaga, bahçe tırmaşıkkuşu, Anadolu sıvacısı ve kara ağaçkakan gördü. Akşam olup şehre dönüldüğündeyse bunları diğerlerine ballandırarak anlattı. Sonuçta ertesi gün için ne tür planlar yapıldığını tahmin edersiniz. Herkes saat 6:30'da Uludağ'a gitmek, kara ağaçkakan görmek için ayaktaydı.


Bu programın gerçekleşmesi için büyük çaba harcayan ve bizleri güzel bir şekilde ağırlayan Uludağ Üniversitesi'ne ve ULUKUŞ'un başkanı Sevgi'ye teşekkür etmek isteriz. Bizlere kalacak yer ve ulaşım imkanı sağladılar. Thomas' a bizlere pusulayla yer tespiti yapmayı öğrettiği için, Heike'ye alandaki doğal yaşama yapılan tehditlere daha çok dikkat etmemizi sağladığı için, Ali ve Raika'ya akşamları bizlere gökyüzü gözlemini anlattıkları için, Bahtiyar'a bizlere sabırlı davrandığı için teşekkür ederiz. Teşekkür etmeyeceklerimiz ise piyano resitali veren Uğur ve kestane şekeri yemek için ortadan kaybolan ve kendini merak ettiren İbrahim'dir. Bütün bunlar bir yana, bu konuda daha çok şey öğrenmemiz için böyle çalışmalar yapılıyor olması, sayımızın giderek artması, birlikte proje, gezi planları yapmaya başlamamız ve yeni, güzel
insanlar tanımak gerçekten sevindirici. Bir sonraki gezide ya da eğitimde buluşabilmek umuduyla...
Burcu Arık
İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu

Nerede Neler Oluyor?

Kelaynak Projesi için Proje Yürütücüsü

Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği, Nisan-Temmuz 2001 ayları arasında, Birecik'te nesli küresel ölçekte tehlike altında olan kelaynaklar üzerine başlatacağı projede çalışacak bir "Proje Yürütücüsü" aramaktadır.
Adaylarda aranan özellikler aşağıdaki gibidir:
• Belirtilen süre boyunca alanda (Birecik) yaşaması, ,
• Üniversite mezunu olması (ya da bu yıl mezun olacak olması),
• iyi derecede ingilizce bilmesi,
• Uzun dönemde DHKD ile çalışmayı planlaması,
• Biyoloji, ekoloji ve/veya kuşlar konusunda bilgisi olması.
Yukarıdaki nitelikleri taşıyan ve kelaynaklar üzerine çalışmak isteyen adayların Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği'nden Bahtiyar Kurt'a özgeçmişlerini göndererek başvurmaları gerekmektedir.

2001 Yaz Dönemini Patara'da Değerlendirmek ister Misiniz?

DHKD Deniz ve Kıyı Programı, 1 Temmuz - 15 Eylül 2001 tarihleri arasında Patara/Antalya'da bir yaz çalışması gerçekleştiriyor. Çalışmanın amacı, Özel Çevre Koruma Kurumu'yla (ÖÇKK) işbirliği içinde yöre halkı ve turistlerin denizkaplumbağaları ve çevre koruma çalışmaları konularında bilinçlendirilmesini sağlamaktır. Çalışmaya katılacak gönüllülerde aranan özellikleraşağıdaki gibidir:
• Sıcak hava koşullarına dayanıklılık,
• İnsanlarla iyi iletişim kurabilmek,
• Sabırlı olmak,
• Günde ortalama l0 km yürüyebilmek,
• Konuşabilecek düzeyde yabancı dil.
Çalışma 15'er günlük ekipler halinde gerçekleştirilecektir. Çalışmaya katılacak gönüllülerin konaklama ve kahvaltı ihtiyaçları DHKD tarafından karşılanacaktır. Gönüllüler çalışmalarını Deniz ve Kıyı Programı ekibinden bir kişinin rehberliğinde yürütecektir.
Başvurular için son tarih: 27 Nisan 2001.
iletişim için: Ayşe Oruç
tel: (212) 528 20 30
e-posta: ayse.oruc@dhkd.org

Teleskoplar Elimizde

DHKD'nin Şubat 2000'den bu yana yürütmekte olduğu Önemli Kuş Alanları'nı izleme Projesi, kuş gözlem topluluklarına teknik ve optik anlamda destek sağlamaya devam ediyor. Kuş gözlem topluluklarının en büyük eksiği olan 8 adet teleskop büyük zorluklar sonucunda (teleskopların Türkiye'de olmaması, Japonya'dan gelmesi vs.) kulüplerin eline ulaştı. Teleskopların bizlere ulaşması için gösterdikleri çabalardan dolayı başta böyle bir proje hazırladıkları için DHKD'ye, maddi destekleri için Hollanda Tarım Ataşeliği'ne ve projenin gerçekleştirilmesine büyük bir zevkle katılan tüm kuşçulara sonsuz teşekkürler.

Tamer Albayrak
Akdeniz Üniversitesi Kuş Gözlem Kulübü

Kuş Gözlem Toplulukları

• Bursa'da ULUKUŞ Kuruldu

Çevre sorunlarının arttığı son yıllarda kuş gözlemciliği de buna paralel olarak önem kazanmakta ve yeni kuş gözlem topluluklarının sayıları her geçen gün artmaktadır. Yakın çevresinde dört Önemli Kuş Alanı'na (Uluabat Gölü, Manyas Gölü, Kocaçay Deltası ve Uludağ) sahip olan Bursamızın da artık bir kuş gözlem kulübü var; ULUKUŞ. Kulüp olarak hedefimiz, öncelikle, doğal hayatı ve kuşları seven tüm dostlarımızla çevremizdeki Önemli Kuş Alanları'nı tanıyıp bu alanlardaki veri eksikliklerini gidermeye çalışmak ve kuş gözlemciliğinin heyecanını paylaşmak .. Bursalılar'ın ve diğer kuş gözlem topluluklarının Uludağ Üniversitesi Kuş Gözlem Kulubü'ne (ULUKUŞ) çalışmalarında destek olmalarını bekliyoruz.

Sevgi Mutlu
Uludağ Üniversitesi Kuş Gözlem Kulübü
(ULUKUŞ)

• Üniversite Kampüsünde Kuş Gözlemi

On Dokuz Mayıs Üniversitesi kampüs alanı içerisinde gözlem yapacağımız zaman önce Arzu hocamızın odasında toplanırız. Bir kişi teleskopu alır, dürbünler boyna asılır. Yolda yemek üzere yolluklar alınarak hazırlıklarımız tamamlanır ve yola çıkılır. Kampus içerisinde iki ana parkurumuz vardır. Birinci ana parkur yürüyerek ulaştığımız gölet yoludur. Üniversitenin su gereksinimi buradan giderilir. Göletimizin sürekli üyesi her zaman tek başına olan gri balıkçıldır. Ne zaman gölete gitsek onu görür, karşılıklı selamlaşır ve yolumuza devam ederiz. Gölete su taşıyan dere boyunca yürüyüş daha heyecanlı ve zevklidir. Dere boyu giderken suya düşmemek için bir taştan diğerine atlayarak geçmek, gerektiğinde tırmanmak insanın adrenalin seviyesini yükseltmeye yeter.

Gölet yolu boyunca kışın gördüğümüz kuşların başında saka ve ispinozlar gelir. Son gezimizin favorileri arasında çalıkuşu, sürmeli çalıkuşu ve uzun kuyruklu baştankarayı sayabiliriz. Yazın ise ak mukallit, zeytin mukallidi ve sarıasma favorilerimiz arasındadır.

İkinci parkurun yarısı Üniversitemiz kampus sınırlarının dışında kalmaktadır. Fen Edebiyat Fakültesi'nin arkasında, dar bir patikayı izleyerek ulaşabildiğimiz, köylülerin yazın tarla sulamak için kullandığı, biyoloji bölümününse kurbağa yakalamak için indiği ufak bir gölet vardır. Ben ilk yalıçapkınımı burada görmüştüm. Göletten yolu takip ederek köye ulaşabilirsiniz. Köyün içinde bulunan meyve ve söğüt ağaçlarının üzerinde bizleri kocabaşlar karşılar. Yolun bir tarafından diğer tarafına geçen karatavuklarsa cabası. Yola devam edip köyü arkamızda bıraktığımızda, soluklanıp müthiş deniz manzarası izlediğimiz düz bir alana çıkarız.

Burada, bir ağaçta farkettiğimiz bahçe kirazkuşunu da kayıtlarımıza ekledikten sonra yolumuza devam ederiz. Bir zaman sonra çirkin bir ses bizi irkiltir. Bu sesin sahibi peş peşe uçan alakargalardır tabi ki. Tepeli toygarların olduğu alanda hafriyat çalışması olduğundan onları ne yazık ki göremiyoruz bu aralar. Tekrar üniversite sınırlarında bulunan Ziraat Fakültesi yolunda ilerlerken taşkuşlarını ve kara kızılkuyrukları da listeye ekleriz. Böylece ikinci parkurumuzu da tamamlarız.

Kampüsümüzde kukumav, kulaklı orman baykuşu ve peçeli baykuş da bulunur. Bu kuşları yazın akşam saatlerinde görebilirsiniz. Kampüs içerisinde ağaç örtüsünü genelde meşe ağaçları oluşturmaktadır. Meşe ağaçlarının kesildiği ,alanlara da çamlar dikilmiştir. Kısacası kampüsümüz kuş gözlemek ve yürüyüş yapmak için ideal bir alandır.

Cemal Özsemir
Samsun Kuş Gözlem Topluluğu

Arapbülbülü'nün Renkleri

Antakya - Antalya arasındaki kıyı şeridi boyunca, nereye giderseniz gidin, görebileceğiniz bir kuş vardır. Koyu renkli kafası ve kuyruğunun altındaki parlak sarı tüyleriyle hiç bir kuşla karıştırılmaz arapbülbülü. Sesi de hoştur; flüt sesine benzer. Böylesine esmer bir kuşta böylesine parlak sarı tüyler ne arar diye sorarsanız bunun yanıtı yüzyıllar öncesine dayanır.

Uzun zaman önce Arapbülbülü Beyrut'ta yaşarmış. Şimdikinin aksine her tarafı sarı renkli tüylerle kaplıymış ve çok akıcı bir ötüşü varmış. Halk tarafından çok sevilir ve onlarla içiçe yaşarmış. Günün birinde kraliçe bir yaşını doldurmamış bebeğine şarkılar söylemesini rica etmiş bu kuştan. Bizimki sevinerek kabul etmiş. Hemen işe koyularak şarkılara, nağmelere başlamış. Sesi bütün sarayda yankılanmış, herkes kendinden geçer olmuş. Bebek yerinde duramayarak başucundaki arapbülbülüne doğru hareketlenmiş; dengesini yitirerek yataktan düşmüş. Kraliçenin çığlığıyla irkilmiş saraydakiler. Bizimki öyle bir utanmış ki, başı öne eğik terk etmiş sarayı. Günlerce halk içine çıkamamış. Dilediği gibi ötemez olmuş. Utancından sarı tüylerinin yerini kara tüyler almış. Yalnızca kuyruk altındakiler rengini korumuş. Bugün hala bunun acısıyla yaşadığı söylenir arapbülbülünün. Dinlenirken kuytu yerleri seçer. Güneye giderseniz ağaçlık bir alana gelince onu ıslıkla selamlayınız. Size yanıt
verecektir.

Ali Atahan
İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu
Kaynak: Ali'nin Anneannesi

Toygar'dan Kayıtlar (Eylül-Aralık 2000)

Hazırlayan: Metehan Özen

Bu bölüm hazırlanırken Toygar listesine ve Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği'ne gelen Eylül- Aralık 2000 dönemi kayıtları kullanılmıştır.

Kara gerdanlı dalgıç Gavia arctica: 1, Gediz Deltası, 5 Kasım, B. Soner.

Kızıl boyunlu batağan Podiceps grisegena: 2, Uluabat Gölü, 23 Eylül, Ö. Uygar; 2, Kızılırmak Deltası, 29 Ekim, SKGT.

Kara leylek Ciconia nigra: 3, Nallıhan, 19 Kasım, ANKA; 12, Gediz Deltası,29 Aralık, A. Tamer.

Kaşıkçı Platalea leucorodia: 1, Nallıhan, 19 Kasım, ANKA; 2, Burdur Gölü, 12 Kasım, A. Tamer; 30, Gediz Deltası, 5 Kasım, EKGT.

Sakarca Anser albifrons: 7, Akyatan Gölü, 26 Kasım, Ö. Doğan; 30, Tuzla Gölü - Kayseri, 19 Kasım ERKUŞ; 3, Büyük Çekmece Gölü, 15 Ekim, İKGT.

Yaz ördeği Marmaronetta angustirostris: 7, Göksu Delta, 13 Eylül, B. Murat.

Altıngöz Bucephala clangula: 1, Liman Gölü - Kızılırmak Deltası; 24 Aralık, SKGT.

Kara çaylak Milvus migrans: 2, Suğla Ovası, 26 Aralık, K. Bahtiyar.

Akkuyruklu kartal Haliaeetus albicilla: 1, Kızılırmak Deltası, 26 Kasım, SKGT; 1, Nallıhan, 19 Kasım, ANKA; 1, Burdur Gölü, 26 Kasım, 5. Burdur sayımı.

Sakallı akbaba Gypaetus barbaratus: 2, Kızılcahamam, 16 Eylül, Derya; 2, Kızılcahamam, 11 Kasım, ANKA.

Kızıl akbaba Gyps fulvus: 5, Belen Geçidi, 14 Ekim, KAD; 1, Boğaz, 28 Eylül, Mirjan & HP.

Kara akbaba Aegypius monachus: 8, Kızılcahamam, 11 Kasım, Ç. Ufuk; 7, Kızılcahamam, 14 Ekim, ANKA; 12, Kızılcahamam, 16 Eylül, ANKA.

Bozkır delicesi Circus macrourus: 1, Burdur Gölü, 29 Ekim, 3. Burdur sayımı; 1, Boğaz, 16 Eylül, K. Bahtiyar.

Küçük orman kartalı Aquila pomarina: 2, Terkos Gölü, 12 Kasım, E. Güven.

Büyük orman kartalı Aquila Clanga: 1, Akyatan Gölü, 10 Aralık, K. Uğur; 1, Kızılırmak Delta, 12 Aralık, SKGT; 2, Mogan Gölü, 26 Aralık, ANKA.

Şah kartal Aquila heliaca: 2, Gediz Deltası, 17 Aralık, EKGT; 1, Mecitözü, 7 Eylül, İ. Fikret; 1, Mogan Gölü, 16 Aralık, ANKA.

Tavşancıl Hieraaetus fasciatus: 2, Erzurum Ovası, 25 Ekim, Ö. Uygar.

Balık kartalı Pandion haliaetus: 1, B.Çekmece Gölü, 21 Eylül, İKGT; 1, Belen Geçidi, 15 Eylül ve 28 Eylül, KAD; 2, Boğaz, 16 Eylül, İKGT; 1, Polatlı, 16 Eylül, A. Tuba & Alp.

Ada doğanı Falco eleonoare: 1,Tilkicik Koyu - Bodrum, 3 Ekim, B. Murat.

Bıyıklı doğan Falco biarmicus: 1, Kızılırmak De1ta, 15 Ekim, SKGT; 1, Boğaz, 16 Eylül, İKGT.

Ulu doğan Falco cherrug: 1, Kızılırmak Delta, 12 Kasım, SKGT; 1, Boğaz, 16 Eylül, İKGT; 1, Boğaz, 25 Eylül, R. Mirjan & HP.

Bıldırcın kılavuzu Crex crex: 2, Göksu Delta, 13 Eylül, B. Soner; 1, Yukarı Fener - Rize, 28 Eylül, E. Süleyman.

Mezgeldek Tetrax tetrax: 1, Kızılırmak Delta, 26 Kasım, SKGT.

Dağ cılıbıtı Charadrius morinellus: 9, Sultansazlığı, 12 Kasım, ERKUŞ.

Kızıl kumkuşu Calidris ferruginea: 12, Akyatan Gölü, 15 Ekim, ÇKGT.

Büyük karabaş martı Larus ichthyaetus: 2, Beyşehir Gölü, 27 Aralık, A.Tamer; 4, Kızılırmak Delta, 26 Kasım, SKGT.

Ada martısı Larus audouinii: 68, Göksu Delta, 13 Eylül, B. Soner.

İzmir yalıçapkını Halycon smyrnensis: 1, Sarısu - Antalya, 11 Kasım, A. Tamer; 3, Akyatan Gölü, 26 Kasım, Ç. Tuba; 2, Çukurova Üniversitesi Kampüsü, 23 Kasım, ÇKGT.

Kır kırlangıcı Hirundo rustica; 1, Antakya, 31 Aralık, A. Ali ( Bin yılın ilk kaydı).

Sürmeli dağbülbülü Prunella ocularis: 3, Talas Vadisi, 3 Aralık, ERKUŞ.

Buğdaycıl Luscinia svecica: 1, Burdur Gölü, 12 Kasım, B. Murat.

Taşkızılı Monticola saxatilis: 1, Mihalıçık - Eskişehir, 29 Ağustos, B. Ümit.

Boğmaklı ardıç Turdus torquatus: 5, Boğaz, 16 Eylül, İKGT; 1, Kızılcahamam, 30 Eylül, H. Kari.

Boz ötleğen Sylvia borin: 3, Göksu Delta, 16 Eylül, B. Murat.

Sarı gagalı dağkargası Pyrrhocorax graculus: 2, Manavgat, 26 Aralık, Ö. Metehan.

Çaprazgaga Loxia curvirostra: 1, Kızılcahamam, 14 Kasım, ANKA.



ANKA: ANKA Kuş Gözlem Grubu
ÇKGT: Çukurova Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu
EKGT: Ege Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu
ERKUŞ: Erciyes Üniversitesi Kuş Gözlem ve Gezi Topluluğu
İKGT: İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu
KAD: Kuş Araştırmaları Derneği
SKGT: Samsun Kuş Gözlem Topluluğu




Türkiye Doğal 'Hayatı Koruma Derneği tarafından üç ayda bir hazırlanır.
DHKD Merkez Ofisi: Büyük Postane Caddesi NO:43-45 Kat:5-6 Bahçekapı-istanbul
Tel: (o 212) 528 20 30 Faks: (o 212) 528 20 40 e-posta: kelaynak@dhkd.org. http://www.dhkd.org
Ankara Ofisi: Anafartalar Caddesi, 17 / 5 Ulus, Ankara
Tel: (o 312) 310 28 45 - (o 312) 310 33 03 (2 hat) Faks: (o 312) 310 66 42 e-posta: ankara.ofis@dhkd.org

Yayıma Hazırlayan: Bahtiyar Kurt
Düzelti: Ceren Üzel
Tasarım ve uygulama: PENCERE Grafik Tasarım Tel: (o 212) 216 4919/20 Faks: (o 212) 216 49 21

Sayı 5

Dikkuyruk Şenliği

Burdur Belediyesi ve Doğal Hayatı Koruma Derneği 21 Ekim 2000 tarihinde Burdur'da Dikkuyruk Şenliği'ni düzenlediler. Burdur belki de Türkiye'de kuş korumacılığı denince ilk akla gelen yer. Nedeni de Burdur Gölü ve burada kışlayan dikkuyruklar. Burdur halkı göllerindeki bu konukların öneminin farkında. Bu yüzden Burdur, Dikkuyruk Şenliği'ni yapmak için en doğru yer.

Şenliğin Türkiye'nin heryerinden gelen kuş gözlem topluluklarının desteği ile gerçekleştiğini belirtmek gerek. Şenliğin açılışı yaklaşık 1000 kadar öğrenci ve topluluk üyesinin yürüyüşü ile başladı. Şenlik alanındaki açılış konuşmalarıyla birlikte en güzel saatler başlamış oldu. Şenlik boyunca topluluklar standlarında kendi çalışmalarını ve bölgelerini tanıtırken kendileri için düzenlenen küçük oyunlara katılmayı da ihmal etmediler.

Şenlikte yer alan belki de en önemli etkinlik çocuklar için hazırlanan Dikkuyruk oyunları oldu. Tam 7 değişik oyunun tamamını oynayan çocuklar küçük hediyeler aldılar. Oyunlar ise birbirinden zevkli ve öğreticiydi: dikkuyruk şapkası yapma, kaptı kaçtı, habitat, göç, kuş sesleri dinleme, zooplankton yeme ve kuş resmi yapma oyunları.

Katılımcılar ve şenliği düzenleyenler daha şimdiden bir yıl sonraki şenlikte neler yapılacağını konuşmaya başladılar bile. Sizleri de şimdiden II. Dikkuyruk Şenliği'ne davet ederiz.

2000 Yılında Bahrilere Dikkat

NABU, Birdlife International'ın Almanya ortağı, 2001 yılında Bahri'yi yılın kuşu olarak belirledi. Buradan yola çıkarak Türkiye'deki kuş gözlemcileri de "Bahri" ile ilgili daha ayrıntılı veri toplama konusunda özen göstermeye başladılar. Sizler de bundan sonra gördüğünüz Bahri'leri daha dikkatli inceleyip, verileri daha ayrıntılı değerlendirebilirsiniz. Bahri ile ilgili kayıtlar DHKD ve Samsun Kuş Gözlem Topluluğu tarafından değerlendirilecek.
Sayı: Sayılabiliyorsa rakamla, yoksa kategori ile.
Yer: Haritalanabilecek bir yer bilgisi (enlemboylam ya da falanca gölün kuzey kıyısı vb.)
Habitat: Tatlı/acı/tuzlu göl, deniz.
Davranış: Kur davranışı var mı?
Yaş: Genç bireylerin özellikle belirtilmesi.
Ölü kuşlar: Ayrıca belirtilmeli; petrol lekesi var mı? Vurulmuş mu?
Diğer durumlar: Özellikle sert kışlarda kıyıya vurmuş bireyler olabilir; bu tür bireyler, insan vb. tehditlere tepki verememeleri ile tanınabilirler;
Diğer ayrıntılar: Tarih, saat, hava sıcaklığı, durumu ve mümkünse rüzgar yönü ve şiddeti.

Nerede Neler Oluyor?

Türkiye Kuş Konferansı

1999 yılının Eylül ayında tüm kuş topluluklarının Seyfe'de buluşmasıyla başlayan kuş ailesinin büyümesi, Türkiye Kuş Konferansı'nın yaklaşık bir yıl sonra Burdur'da gerçekleşmesi noktasına kadar geldi. Daha ilk geziden itibaren konuya olan duyarlılık ve ilgilerini gösteren topluluk üyeleri, Doğal Hayatı Koruma Derneği'nin tüm bu çalışmaları 2000 yılında ÖKA İzleme Projesi kapsamında değerlendirmesi ile Dernek bünyesindeki yerini buldu. Özellikle 2000 yılı içerisinde toplulukların kapasitelerini artırmak için yapılan çalışmaların en önemlisi Burdur'daki konferans oldu.

Konferansın gerekliliği toplulukların kendi bölgelerinde ve ulusal bazda ciddi çalışmalar yapmak istemeleri üzerine yaz başında ortaya çıktı ve hazırlıklar başladı. Gelen istekler doğrultusunda konferans, kuş gözlemcilerinin bilgilendirilmesi ve ortak konularda kararlar alınması kapsamında değerlendirildi. Burdur tabi ki bu organizasyonun gerçekleştirilmesi için en anlamlı yerdi ve Burdur Belediyesi'nin desteğini de almamızla konferansın hazırlıkları tamamlandı.

Konferans Burdur Belediye Başkanı Nejdet İlgün'ün açılış konuşması ile başladı. Birdlife Internartional'ı temsilen konuşma yapan Umberto Gallo-Orsi'nin ardından kuş uzmanları sunuşlarını yaptılar. Öğleden sonra ise kuş gözlem toplulukları kendi çalışmalarını anlattılar.

Konferansın ikinci gününde topluluklar tam üç başlık altında altı ayrı grupla atölye çalışmaları yaptılar. Önemli kuş alanlarının izlenmesi, kuş verilerinin değerlendirilmesi, ortak proje olasılıkları ve kuş gözlemciliğinin nasıl yaygınlaştırılacağı konularında yapılan çalışmalar gün boyunca sürdü. Çalışmaların sonuçlarının sunulmasının ardından program sona erdi.

Konferansın belki de en önemli sonucu Türkiye' deki kuş korumacılığına gelecekteki şeklini verecek ilk adımın iki gün boyunca oldukça sıkı bir şekilde çalışan topluluk üyeleri tarafından belirlenmesi oldu. Bu sonuçlar Doğal Hayatı Koruma Derneği'nin 2001 yılı planlarına temel oluşturdu. Çalışmalardan çıkan sonuçlar en kısa zamanda Doğal Hayatı Koruma Derneği tarafından hazırlanıp topluluklara iletilecek.

Doğal Hayatı Koruma Derneği olarak 19 - 20 Ekim 2000 tarihlerinde düzenlediğimiz Türkiye Kuş Konferansı'nın gerçekleşmesini sağlayan Burdur Belediyesi'ne ve tüm kuş gözlem topluluklarına bir kez daha teşekkür ederiz.

İstanbul'da Göç Bir Harika

İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu 16 - 24 Eylül tarihleri arasında Türkiye'deki tüm kuş gözlem topluluklarını da davet ettiği yırtıcı göç çalışmasını İstanbul'un değişik bölgelerinde gerçekleştirdi. Çalışma boyunca 9 gün sürekli arazide olan topluluk üyeleri Anadolu yakasının değişik bölgelerinde sayım yaparken, bazı günler ayrı noktalardan da gözlemler yaptılar. Çalışmadan çıkan en önemli sonuçlardan biri süzülen kuşların boğaz üzerinde kesin bir geçiş noktalarının olmamasıydı. Çalışmanın sonuçları bültenin Toygar'dan Kayıtlar bölümünde yer almaktadır. Doğal Hayatı Koruma Derneği olarak 19 - 20 Ekim 2000 tarihlerinde düzenlediğimiz Türkiye Kuş Konferansı'nın gerçekleşmesini sağlayan Burdur Belediyesi'ne ve tüm kuş gözlem topluluklarına bir kez daha teşekkür ederiz.
Murat Bozdoğan
İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu

Dikkuyruk İzleme Projesi

Doğal Hayatı Koruma Derneği 2000 yılında nesli küresel ölçekte tehlike altında olan dikkuyrukların göç ve kışlama alanı olarak kullandıkları üç alanın 2000 yılının ikinci yarısında düzenli olarak izlenebilmesi için Dikkuyruk İzleme Projesi'ni Temmuz ayı içerisinde hazırladı. Projeye gerekli ilgi BirdLife International'ın Avrupa Bölümü'nden geldi ve proje Ağustos ayında başladı.

Projenin amacı dikkuyrukların göç hareketlerinin ve kullandıkları alanların belirlenmesi, türü tehdit eden nedenlerin belirlenmesi ve bölge halkının konu hakkında bilinçlendirilmesi olarak belirlendi.

Projenin gerçekleşmekte olduğu alanlar Akyatan Gölü, Burdur Gölü ve Kızılırmak Deltası. Alanlarda yapılan sayımlar Çukurova Kuş Gözlem Topluluğu, Akdeniz Üniversitesi Kuş Gözlem Kulübü, Burdur Belediyesi Kuş Gözlem Topluluğu ve Samsun Kuş Gözlem Toplulukları tarafından gerçekleştirilmekte.

Proje sonunda alınacak sonuçların başında kuş gözlem topluluklarının kapasitelerinin gerek teknik, gerekse optik bakımdan artması gelecek. Bunların. yanında dikkuyruk hakkındaki bilgilerimiz artarken Önemli Kuş Alanlarımız'ın düzenli olarak izlenmesi konusunda da önemli bir adım atmış olacağız. Proje bittikten sonra da alanların izlenmesine devam edebilecek olan topluluklar böylece sürekli bir izleme sağlayarak alanlardaki gelişmeleri takip edebilecekler. Projeden çıkacak bir başka önemli sonuç ise projenin diğer topluluklara da örnek olabilecek bir çalışma olmasıdır.

Erciyes Üniversitesi Kuş Gözlem Günleri

Sultan Sazhğı, Erciyes Dağı ve Tuzla Gölü

Türkiye kuş gözlem topluluklarının genç üyesi olan ERKUŞ (Erciyes Üniversitesi Kuş Gözlem ve Gezi Kulübü) kuş gözlemcilerini bir araya getiren ve Kayseri çevresini tanıtan Birinci Erciyes Üniversitesi Kuş Gözlem Günleri'ni 30 Haziran 1-2 Temmuz 2000 tarihleri arasında gerçekleştirdi.

Kuş Gözlem Günleri'ne Kırşehir, Kayseri, İzmir, Ankara, İstanbul ve Amerika'dan katılan 25 kuş gözlemcisinin buluşma yeri Sultan Sazlığı'ydı. Sultansazlığı Ovaçiftlik Köyü'nde bulunan pansiyona ve yanındaki çadır kampına yerleşen katılımcıların ilk günü, tanışma ve bölgeyi tanımayla geçti. Gözlemciler grup halinde Ovaçiftlik'ten Doğu'ya Örtülüakar Sazlığı'nın Tuzla mevkiine yürüyüp döndüler. O gün Çorak toygarları yol boyunca şarkıları ile bize eşlik ettiler. Sazlarda bıyıklı kamışçınlar ve bataklık kirazkuşları köşe kapmaca oynuyorlardı. Erken göçe başlayan yeşil düdükçünler su kenarında besleniyor, ara sıra sazların üstünde ördekler, saz deliceleri ve küçük karabataklar uçuyordu. Tuzla mevkiinde az sayıda angıt, flamingo ve uzunbacak gördük. Mahmuzlu kızkuşu da kendini gösterip gözlemcileri mutlu etti.

İkinci gün gelen yeni gözlemcilerle beraber Sultansazlığı Müzesi gezildi ve Yahyalı Milli Parklar şefi Orhan Ceylan kısa bir konuşma ile harita üzerinde bölgeyi ve bölge sorunlarını anlattı. Daha sonra gözlemciler Yay Gölü'ne doğru yola çıktı. Yay Gölü'ndeki 200.000 dolayında flamingo ve daha az sayılardaki kervançulluğu, angıt, kılıçgaga, uzunbacak gibi kuş çeşitlerini gözledikten sonra Yay Gölü'nden ayrıldık. Üniversite'nin otobüsü ile Erciyes Dağı kayak merkezine Develi üzerinden ulaştık. Kayak merkezinde telesiyejle Erciyes Dağı'nın son istasyonuna (2900m.) kadar çıkma olanağı bulan gözlemciler kısa bir yürüyüşle dağdaki kuşları gözlediler. Burada ve kayak merkezinde gözlenen türler arasında kaya kartalı, kızıl şahin, dere düdükçünü, kulaklı toygar, kaya kırlangıcı, kaya serçesi, kızıl gagalı dağ kargası, karakulaklı kuyrukkakan, dağ incirkuşu, kuyrukkakan, ve kar serçesi sayılabilir. ikinci günümüz Sultan Sazlığı Ovaçiftlik Köyü 'nde konaklayanların çadır bölgesine bırakılmasıyla sona erdi.

Son günün sabahı sazlığa gelen aracımızla Kayseri'nin Bünyan ilçesi'nde bulunan Tuzla (Palas) Gölü'ne ve Kızılırmak Nehri'ne doğru hareket ettik. Tuzla Gölü'nde görülen kuşlar arasında 500 kadar flarningo, ayrıca angıt, kılıçgaga saymak olası. Tuzlu steplerde üreyen akça cılıbıtları ve yavrularını da gördük. Bahçelerde
büyük ve mavi baştankaralar, kirazkuşu ve karabaşlı kirazkuşları, üveyikler, ak mukallitleri gözledik ve sarıasmaların sesini dinledik bol bol. Kızılırmak Nehri kenarındaysa küçük akbabalar, kaya kartalları ve kızıl şahinler gözlemcileri büyüledi. Kayalık alanlarda ketenkuşları, ak sırtlı kuyrukkakan ve kaya sıvacı kuşları vardı. Son olarak ziyaret ettiğimiz Yertaşın saz mevkiinde bizi karşılayan 600'ün üzerinde ak kanatlı sumru ve 100 kadar bıyıklı sumru şaşkına çevirdi, aynı sazlıkta gülen sumrular, çeltikçiler, angıtlar, leylekler,saz deliceleri ve kızkuşları vardı. Ayrılırken gördüğümüz yılan kartalı pastanın kreması oldu. Tuzla Gölü sonrası Kuş Gözlem Günleri Kayseri şehirlerarası otobüs terminalinde gözlemcilerin uğurlanmasıyla noktalandı. Üç günde üç önemli kuş alanını gezen kuşçuların gözlerinde tatlı bir yorgunluk okunuyordu.

Gezi sırasında gözlediğimiz Sultansazlığı'na yönelik çevresel tehditler arasında, en önemlisi hiç kuşkusuz sazlığı besleyen su oranındaki büyük azalma. Sazlığı besleyen dereler üzerine yapılan barajlar, sulama suyunun bilinçsizce ve gereğinden fazla kullanılması, tarım alanı yaratma ve sıtma ile mücadele etmek için sazlığın kurutulması Sultan Sazlığı 'nın bugünkü duruma gelmesine yol açmıştır. Erciyes Dağı'na yönelik en büyük tehdit ise çarpık yapılaşmadır. Çok sayıda yapılan yollar Erciyes'i dağdan çok, yol şantiyesine çevirmiştir.
Bu yolların yapımı aynı hızda sürerse Dünya'da asfalttan oluşan bir dağa ilk biz sahip olacağız. Hiçbir turistin de asfaltta kayak yapmak için Erciyes asfalt pistine geleceğini sanmıyorum. Ayrıca birbirlerine örümcek ağı gibi bağlanan bu yollarda ileride araba yarışları da düzenleyebiliriz. Arabaların ezdiği kuşları da doldurup Sultansazlığı Müzesi'ne koyarız. Bu kadar kötü gelişmeden sonra henüz Tuz Gölü'ne yönelik bir tehdit bulunmamasının bizler için ne kadar sevindirici olduğunu bilemezsiniz.

Bu etkinliğimizde bizden konukseverliklerini esirgemeyen Ovaçiftlik halkına, Orhan Ceylan Bey'e, gezimiz için araç sağlayan ve sizlere hazırladığımız broşürlerin basılmasında hiçbir yardımı esirgemeyen Tıp Fakültesi Dekanlığı'na ve Dekan Yardımcısı Prof.Dr.Aydın Erenmemişoğlu'na ve telesiyeje ücretsiz binmemizi sağlayan işletme sahibi Hamdi Çolapkorur'a çok teşekkür ediyoruz.

2001 bahar döneminde düzenleyeceğimiz II. Kuş Gözlem Günleri 'nde görüşmek dileğiyle...
Serkan Yılmaz
Erkuş-Erciyes Üniversitesi
Kuş Gözlem ve Gezi Kulübü

Küçük Kerkenezler ve Mogan

Mogan Gölü kışın bünyesinde barındırdığı su kuşlarıyla, özellikle de üreyen dikkuyruk ve pasbaş patka gibi nesli tehlikede olan türleriyle yurdumuzun önemli kuş alanlarından biri. Geçtiğimiz günlerdeki bir gözlem ülkemizdeki kuşçuların dikkatini tekrar bu önemli alana çekti.

Belki de bu alanın geleceğini değiştirecek olaylar zincirinin ilk halkası 1 Eylül gününe rastlıyor. ANKA'nın tanınmış simalarından Süleyman Ekşioğlu Mogan Gölü'nü ve dikkuyrukları bir de akşam gözüyle seyredebilmek için çıktığı geziden geri dönüyor. Güneşin çoktan battığı Gölbaşı'dan Ankara'ya gidebilmek için ilçe merkezine doğru ilerleyen kahramanımızın dikkatini havada uçuşan onlarca kuş birden çekiveriyor. Işığın azlığı dolayısıyla ilk teşhis bu kuşların kerkenez olduğu yönünde oluyor. ilçe merkezindeki otobüs duraklarının yakınlarındaki kavak ağaçları her zamanki konukları küçük karga ve ekin kargalarının yanı sıra bu canlılara da ev sahipliği yapmaktadır. Olayın heyecanı ile Mogan'a giden her kuşçuya bu önemli olayı bizzat yerinde göstermeyi düşünen Süleyman, daha erken saatlerde beklemeye başladığı bu doğanların yeterli ışık altında nesli küresel tehlikede olan küçük kerkenezler olduğunu anlıyor. Sayıları 300-350 arasında olan bu sevimli kuşlar güneşin batımına doğru yörenin her tarafından akın ediyor, geceyi kavaklarda geçiriyor ve özellikle ilçe merkezindeki üstgeçitten inanılmaz görüntüler sergiliyorlar: Alt dallarda küçük kerkenezler, orta ve üst dallarda ise küçük kargalar ile ekin kargaları. 14 Eylül' de Barbaros Demirci'nin yaptığı gözlem ise kuşların yalnızca üstgeçit yanındaki değil, iskelenin aşağı tarafındaki sazlıklardaki kavaklarda da bulunduğunu işaret ediyor.

Bölgede yapılan son gözlem kaydı yine Süleyman'dan: 13 Ekim 2000 ve küçük kerkenez sayısı 60 dolayında. Bu, alandaki,küçük kerkenezlerin yalnızca bir üreme merkezinden gelmediğine ve bölgenin bu tür için göçlerde kullanılan önemli bir konaklama merkezi olduğuna dair bir ipucu olabilir.
Gelecekte bu bölgede yapılacak çalışmaların neslini kurtarmaya çalıştığımız bu tür için bize önemli yararlar sağlayacağına inanıyoruz.

Barbaros Demirci
Süleyman Ekşioğlu
ANKA Kuş Gözlem Topluluğu

Toygar'dan Kayıtlar (Haziran-Ağustos 2000)

Hazırlayan: Metehan Özen

Dikkuyruk Oxyura leucocephala: 3 çift Ulaş Gölü, Sivas, Eken-Güneşin.

Ak kuyruklu kartal Haliaeetus albicilla: 1 genç, Hopa, 8 Ağustos, K. Bahtiyar.

Şah kartai Aquila heliaca: 1, Tekirdağ, 6 Temmuz, B. Soner. 1, çorum, 7 Eylül, I. Fikret.

Bıyıklı doğan Falco biarmicus: 1, Kızılırmak Deltası, 27 Ağustos, SKGT.

Kızıl kumkuşu Calidris ferruginea: 1, Akyatan Gölü, 27 Ağustos, Ö. Doğan. 2, Samandağ, 31 Ağustos, A. Ali.

Deniz düdükçünü Phalaropus lobatus: 1, Samandağ, 31 Ağustos, A. Ali.

Bıyıklı sumru Chlidonias hybridus: 50 çift, Yertaş Sazlığı, 2 Temmuz, Kayseri sayımı.

Ak kanatlı sumru Chlidonias leucopterus: 300 çift, Yertaş Sazlığı, 2 Temmuz, Kayseri sayımı.

Bağırtlak Pterocles orientalis: 5, Kırkpınar Köyü, 27 Ağustos, ERKUŞ.

Boz sağan Apus pallidus: 12, Büyük çamlıca, 16 - 20 Eylül, İKGT.

Küçük sağan Apus affinis: 12, Antakya, Ağustos, A. Ali.

Derekuşu Cinclus cinclus: 6, Hopa, 8 Ağustos, K. Bahtiyar.

Taş bülbülü Irania gutturalis: 1 çift, Kayseri, Haziran, Ö. Uygar.

Benekli bülbül Luscinia luscinia: 1, Rumeli Feneri, 30 Ağustos, İKGT.

Alaca kuyrukkakan Oenanthe pleschanka: 3, Antakya, Ağustos, A. Ali.

Taş kızılı Monticola saxatilis: 2, Ürgüp, 3 Temmuz, B. Soner.

Kara sinekkapan Ficedula hypoleuca: 1, Küçük çamlıca, 20 Ağustos, İKGT.

Kar serçesi Montifringilla nivalis: l0, Erciyes, 1 Temmuz, Kayseri sayımı.

Şakrak Pyrrhula pyrrhula: 4, şavşat - Karagöl, 10 Ağustos, K. Bahtiyar.

Kara iskete Serinus pusillus: 3, Pınarbaşı, 21 Mayıs, ERKUŞ.

Kızıl kirazkuşu Emberiza caesia: 3, Antakya, Ağustos, A. Ali.

İKGT: Istanbul Kuş Gözlem Topluluğu
SKGT: Samsun Kuş Gözlem Topluluğu
ERKUŞ: Erciyes Üniversitesi Kuş Gözlem ve Gezi Kulubü.

İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu Sonbahar Dönemi Göç Raporu

Alanlar: 1- Büyük Çamlıca Tepesi, 2- Anadolu Kavağı, 3- Kavacık, 4- Cerrahpaşa Hastanesi.

Zaman: 16 - 26 Eylül 2000

Kuş Türleri                                         Toplam Sayı                              Alanlar

Leylek Ciconia ciconia                           82                                        (1,2,4)
Kara leylek Ciconia nigra                     1250                                      (1,2,4)
Balık kartalı Pandion haliaetus                 2                                         (1,2)
Kara çaylak Milvus milvus                       2                                         (1,2)
Yılan kartalı Circaetus gallicus               507                                       (1,2,3)
Küçük akbaba Nephron percnopterus     1                                         (2)
Saz delicesi Circus aeruginosus               19                                       (1,2,4)
Bozkır delicesi Circus macrourus             1                                         (1)
Atmaca Accipiter nisus                           229                                      (1,2,3,4)
Yaz atmacası Accipiter brevipes            1253                                     (1,2,3,4)
Çakır kuşu Accipiter gentilis                    2                                         (1,2)
Şahin Buteo buteo                                  6921                                     (1,2,3,4)
Kızıl şahin Buteo rufinus                           1                                         (1)
Arı şahini Pernis apivorus                       99                                        (1,2,4)
Küçük kartal Hieraetus pennatus           38                                         (1,2,3,4)
Küçük orman kartalı Aquila pomarina    7676                                     (1,2,3,4)
Ulu doğan Falco cherrug                          1                                         (3)
Bıyıklı doğan Falco biarmicus                   1                                         (1)
Gökdoğan Falco peregrinus                     1                                         (2)
Delice doğan Falco subbuteo                  14                                         (1,2,3,4)
Kerkenez Falco tinnunculus                    2                                          (1,2)
Küçük kerkenez Falco naumanni               4                                          (1,2,4)

                                                        Toplam 18.614







DHKD Merkez Ofisi: Büyük Pastane Caddesi NO:43-45 Kat:5-6 Bahçekapı-Istanbul
Tel: (0 212) 528 20 30 Faks: (0 212) 528 20 40 e-posta: kelaynak@dhkd.org.   http://www.dhkd.org
Ankara Ofisi: Anafartalar Caddesi 17/5 Ulus, Ankara
Tel: (0 312) 310 28 45 . (0 312) 310 33 03 (2 hat) Faks: (0 312) 310 66 42   e-posta: ankara.ofis@dhkd.org
Yayıma Hazırlayan: Bahtiyar Kurt
Düzelti: Deniz Öztok
Tasarım ve Uygulama: PENCERE Grafik Tasarım Tel: (0 212) 216 49 19/20 Faks: (0 212) 216 49 21